Η Δημοτική Ενότητα Πύλης του Δήμου Πύλης αποτελείται από 7 δημοτικές κοινότητες, έχει έκταση 100 km2 και συνολικό πληθυσμό 3.159 κατοίκους. Βρίσκεται στο νότιο μέρος του Ν. Τρικάλων, στην είσοδο της πεδινής περιοχής της Θεσσαλίας προς τα ορεινά την Πίνδου. Συνορεύει βόρεια με τη Δ.Ε. Αιθήκων και τη Δ.Ε. Πιαλείων, ανατολικά με τη Δ.Ε. Γόμφων, νότια με το Ν. Καρδίτσας και δυτικά με τη Δ.Ε. Πινδέων.

Η Δ.Ε. Πύλης χαρακτηρίζεται από την πλούσια κληρονομιά της προβιοµηχανικής εποχής διότι συντίθεται από παλιούς ορεινούς και ημιορεινούς οικισμούς, οι οποίοι διατηρούν µέχρι σήμερα το παραδοσιακό τους ύφος και το πολιτιστικό απόθεμα. Το εξαιρέτου φυσικού κάλλους τοπίο, µε µαγευτικές τοποθεσίες ανάμεσα σε έλατα και οξιές, συνδυάζεται µε τον παραδοσιακό οικιστικό ιστό των περισσοτέρων οικισµών, και αποδίδουν ένα γραφικό σύνολο. Οι περισσότεροι από αυτούς έχουν πολλά µνηµεία, εκκλησίες, μονές και γεφύρια, µερικά από τα οποία έχουν κηρυχθεί διατηρητέα.

Δημοτικές Κοινότητες

Άγιος Βησσαρίωνας

Στην ιστορική κοινότητα του Αγίου Βησσαρίωνα (230μ. υψόμετρο) φθάνουμε είτε ακολουθώντας το δρόμο που οδηγεί σ’ αυτήν από τη Φιλύρα, μέσα από ένα ωραιότατο λιβάδι, είτε από τη μεριά της Πύλης που απέχει μόλις δύο χιλιόμετρα. Το χωριό, που απέχει από την πόλη των Τρικάλων 21 χλμ., οφείλει το παλιό του όνομα “Δούσικο” σε ένα ενδημικό του τόπου είδος βαλανιδιάς με το (σλαβικό) όνομα Ντούσκο ή Ντουσκάρι. Ο πρώτος κάτοικος του χωριού φαίνεται εγγεγραμμένος στα μητρώα αρρένων της κοινότητας από το 1832, όταν αυτή υπαγόταν στο επαρχείο Ντουσκάρ.

Το Δούσικο, χτισμένο δίπλα στον Πορταϊκό ποταμό, διαθέτει πολύ υγιές κλίμα, το οποίο απολαμβάνουν οι 537 κάτοικοί του, γεωργοί και κτηνοτρόφοι, αλλά και “πετράδες” (χτίστες της πέτρας). Σε μικρή απόσταση από το χωριό βρίσκεται το δάσος “Λάκκα της Στεφανής” και το εκτροφείο θηραμάτων του Κόζιακα. Οι κοντινότερες κορυφές του Κόζιακα είναι η Κρανιά (1.100μ.) και η Φουρκέτσα (500μ.). Ένας νερόμυλος, ο Νιζερός, σώζεται 2 χλμ. από το χωριό, καθώς και οι βρύσες Ψηλές Βρύσες, Γιαννάκη Βρύση και Γαβριήλ Βρύση. Η τελευταία συνδέεται με το χωριό με παλιό μονοπάτι, σ’ όλο το μήκος του οποίου συναντά κανείς πέτρινες κατασκευές. Ωραίος χώρος για αναψυχή, όπου βγαίνουν οι κάτοικοι την Πρωτομαγιά, είναι το λιβάδι Ντάρα.

600 μέτρα από το χωριό βρίσκεται η τεχνητή λίμνη του Αγίου Βησσαρίωνα. Αίτιο δημιουργίας της αποτέλεσε η ανάγκη άρδευσης των καλλιεργειών της ευρύτερης περιοχής. Η διάμετρος της λίμνης είναι 150 μέτρα, ενώ το μέγιστο βάθος της βρίσκεται στα 10 μέτρα. Παράλληλα, αποτελεί και υδροβιότοπο, αφού φιλοξενεί δεκάδες πτηνά, όπως κύκνους και αγριόπαπιες, γεγονός που προσελκύει το ενδιαφέρον των διάφορων επισκεπτών, καθιστώντας την αξιοθέατο της περιοχής. Απέναντι από τη λίμνη έχει, επίσης, χτιστεί και ένα ξύλινο κιόσκι με σκοπό την εξυπηρέτηση των επισκεπτών και τη βελτίωση της λίμνης ως τουριστικό προορισμό.

Το χωριό συνδέεται με την περίφημη μονή του Αγίου Βησσαρίωνα που ονομάζεται και Μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών και βρίσκεται σε απόσταση 4 χλμ. από κει, ανεβαίνοντας σε υψόμετρο 750μ. στις πλαγιές του Κόζιακα. Ανεγέρθη το 1535, από τον Άγιο Βησσαρίωνα, μητροπολίτη Λαρίσης και είναι αφιερωμένο στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος. Στα χρόνια της ακμής του ήταν ένα από τα μεγαλύτερα μοναστήρια της Θεσσαλίας. Σύμφωνα με την παράδοση, αριθμούσε 365 κελιά που συμβόλιζαν τις μέρες του χρόνου. Κατά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο η μονή στέγαζε το αρχηγείο της Εθνικής Αντίστασης και το 1943 βομβαρδίστηκε από τους Γερμανούς. Σήμερα λειτουργεί ως μονή αρρένων και αποτελεί άβατο για τις γυναίκες. Διαθέτει πλούσια βιβλιοθήκη και σπάνια κειμήλια. Ανάμεσά τους βρίσκονται η κάρα, τα άμφια, η διαθήκη και το ραβδί του Αγίου Βησσαρίωνα. Στο χωριό μέσα στο Ναό του νεκροταφείου υπάρχει ο τάφος του Αγίου Βησσαρίωνος και απέναντι το σπίτι όπου έζησε. Επίσης σώζεται το παλιό μονοπάτι από το οποίο ο Άγιος Βησσαρίων πήγαινε στο μοναστήρι και χρησιμοποιείται και σήμερα από τους κατοίκους του χωριού όταν ανεβαίνουν το Σάββατο (μετά την Καθαρά Δευτέρα) των Αγίων Θεοδώρων να φέρουν  με τα πόδια την Κάρα στο χωριό η οποία μένει 5 μέρες και την δέχονται στα σπίτια τους οι πιστοί.Το έθιμο αυτό υπάρχει από το 1900 περίπου όταν ένας λοιμός ταλαιπωρούσε το χωριό και προκειμένου να σωθούν έφεραν την κάρα και έκαναν παρακλήσεις στον άγιο.

Το χωριό πανηγυρίζει στη γιορτή του Αγίου Πνεύματος και στη μνήμη του Αγίου Βησσαρίωνος  στις 14 Σεπτεμβρίου.Παραμονή του Αγίου Βησσαρίωνα οι κάτοικοι του χωριού ανεβαίνουν στο μοναστήρι για προσκύνημα και ξημερώνουν εκεί για το πανηγύρι του Αγίου.

Άγιος Προκόπιος

Ο Άγιος Προκόπιος με πληθυσμό 69 κατοίκους, είναι μια μικρή κοινότητα, σε υψόμετρο 620μ. στις δασωμένες πλαγιές του Κόζιακα, ανάμεσα στις κορυφές Δραμπάλα (1.298μ.), Δημητράκη (1.300μ.) και Διαμάντη (1.680μ.), κάτω από το περίφημο ομώνυμο μοναστήρι και πάνω από το φράγμα του ποταμού Δραμιζιώτη, με το νερόμυλο του 1880 μ.Χ. δίπλα. Από την κορυφή της Δραμπάλας αντικρύζουμε τη λίμνη Πλαστήρα, το θεσσαλικό κάμπο και το κάστρο του Φαναρίου. Απέχει από τα Τρίκαλα 31 χλμ.

Στις πηγές Τζιόμ, Μάνα, Φτέρι, Καναλάκο, Μεγάκαμπο και Περγίνα του οροπεδίου Πάδη συχνά συναντώνται ζαρκάδια, λύκοι, αλεπούδες, κουνάβια και καμιά φορά αρκούδες. Από το μεγάλο μοναστήρι του Αγίου Προκοπίου του  16ου αιώνα, που εκτεινόταν σε έκταση 48 στρεμμάτων πάνω από το χωριό, έχουν απομείνει μετά την κατεδάφισή του το 1960 μόνο ερείπια. Το 1986 ο ναός του Αγ. Προκοπίου ανηγέρθη εκ βάθρων. Με τον Άγιο Προκόπιο συνδέεται το όνομα ενός Αγίου, του Κοσμά του Αιτωλού, και ενός κλέφτη, του Γούλια. Το χωριό πανηγυρίζει τη μνήμη του Αγίου Προκοπίου στις 8 Ιουλίου, με καζανιές και λαϊκό γλέντι που ακολουθούν τη λειτουργία.

Κοτρώνι

Σε υψόμετρο 750μ. στις πλαγιές του Κόζιακα, σε απόσταση 14 χλμ. από την Πύλη, βρίσκεται το χωριό Κοτρώνι, με πληθυσμό 321 κατοίκους. Σ’ αυτό υπάγεται ο οικισμός Λογγιές, σε υψόμετρο 300μ. Η συγκεκριμένη δημοτική κοινότητα είναι χτισµένη στην περιοχή όπου εκτείνονταν η «Αθηκία χώρα», και κατοικούνταν από την «ευγενέστατη φυλή των Αιθήκων», όπως αναφέρει ο γεωγράφος Στράβων.

Δραµίζι είναι η πρώτη ονομασία του χωριού, κατά τους µέσους χρόνους και το αναφέρουν και νεότερες µαρτυρίες. Στις 30 Ιουλίου 1821 µετά την επανάσταση των Αγράφων υπό τον Νικόλαο Στουρνάρη, το Κοτρώνι κάηκε από τους Τούρκους, µαζί µε την Πύλη και την Ελάτη. Τη νεότερη ονοµασία, κατ’ άλλους, την οφείλει στα πολλά κοτρώνια (βράχους) που έχει, ενώ επικρατέστερη είναι η άποψη ότι του δόθηκε αυτό το όνοµα προς τιµήν του γυµνασιάρχη Παν. Κοτρώνη που ήταν µέλος της επιτροπής µετονοµασίας των χωριών της περιοχής.

Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία. Στην περιοχή υπάρχουν οι πηγές του Κόζιακα: Κρανιά, Καγκέλια, και Μάνα, καθώς και οι κορυφές Αϊ-Λιάς με υψόμετρο 1600μ., Λεύκες και Παλιομάντρι με υψόμετρο 1500μ., απ’ όπου είναι ορατός όλος ο θεσσαλικός κάμπος. Στους βιότοπους Ομπράβα και Παλιομάντρι είναι πλούσια η πανίδα σε ζαρκάδια, λύκους, μπεκάτσες, πέρδικες κ.ά.

Υπάρχουν στον οικισµό, οικοδοµήµατα του προηγούµενου αιώνα (1830 – 1860), τα οποία αποτελούν δείγµατα της αρχιτεκτονικής της περιοχής. Μεταξύ αυτών, το εξωκλήσι της Αγ. Παρασκευής που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού και χτίστηκε το 1858, το εξωκλήσι του Αγ. Αθανασίου που βρίσκεται ανατολικά του χωριού και χτίστηκε το 1891 και οι εικόνες του Τέµπλου, έργα του αγιογράφου Ιωάννη Παντοστόπουλου το 1895.

Το χωριό πανηγυρίζει κατά την εορτή της Αγ. Παρασκευής (25-26-27/7), με τριήμερο γλέντι και ντόπια φαγητά, και το Γενέσιον της Θεοτόκου (7-8/9), με γλέντι στην πλατεία του χωριού και ντόπιες γεύσεις. Ο οικισμός Λογγιές πανηγυρίζει των Αγίων Κων/νου και Ελένης (20-21/5). Εντυπωσιακή είναι η παραδοσιακή τελετή, τα Πασχαλιόγιορτα, τη 2η ή 3η ημέρα του Πάσχα, στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία, κατά την οποία φωνητικό συγκρότημα ηλικιωμένων ανδρών και γυναικών του χωριού, τραγουδούν παραδοσιακά τραγούδια που χορεύονται με ειδικούς χορούς. Στην περιοχή Κρανιά και Μπέη είναι χτισμένο καταφύγιο το οποίο πλησιάζει ο επισκέπτης με τα μονοπάτια μέσα από έλατα.

Παλαιοκαρυά

Η Παλαιοκαρυά (Άνω, Κάτω και Μέση) σε υψόμετρο 730μ., απέχει 25 χλμ. από την πόλη των Τρικάλων και 11 χλμ. από την Πύλη Τρικάλων. Έχει πληθυσμό 102 κατοίκους. Βρίσκεται σε μια χαράδρα ασύγκριτης φυσικής ομορφιάς. Είναι ένα τοπίο άγριο και εντυπωσιακό που δεν έχει να ζηλέψει τίποτα από τις άλλες χαράδρες της πατρίδας μας (Βίκου, Σαμαριάς, Νέστου, Αώου). Έχει μήκος 15 χλμ. περίπου και μικρότερο πλάτος 1 χλμ. Το δε βάθος αρχίζει από 1 χλμ. και φτάνει το 1.5 χλμ.

Ολόκληρο το μήκος της χαράδρας της Παλαιοκαρυάς διαρρέεται από τον Παλαιοκαρίτη ποταμό που πηγάζει από τον αυχένα της Γκρόπας, ύψους 1700μ. περίπου, και εκβάλει στον Πορταϊκό ποταμό. Σε σύγκριση με ποταμούς άλλων xαραδρών, ο Παλαιοκαρίτης διατηρεί τα νερά του όλο το χρόνο. Οι πλαγιές της χαράδρας είναι πετρώδεις, συνήθως κατακόρυφες, και το σπουδαιότερο καταπράσινες από πλούσιες συστάδες δένδρων και θάμνων που μαγεύει τον επισκέπτη, δίνοντας μοναδικό αισθητικό αποτέλεσμα από τον καλύτερο καλλιτέχνη, τη φύση. Ο επισκέπτης υποκλίνεται στην ευρηματικότητα και την έμπνευση του δημιουργού όπου η σύνθεση του τοπίου σε γεμίζει από θαυμασμό και σε μεταφέρει σε ονειρικές διαστάσεις.
Μεγάλη και σπάνια ποικιλία βοτάνων και αγριολούλουδων στολίζει κατά την περίοδο της άνοιξης και του θέρους όλη την έκταση του βουνίσιου τοπίου της χαράδρας. Από πλευράς πανίδας στους απότομους βράχους, στις ξέφωτες πλαγιές και τα δάση, φωλιάζουν και ενδημούν όλα σχεδόν τα άγρια ζώα και πουλιά της ευρύτερης περιοχής των Τρικάλων. Αετοί, γυπαετοί και γύπες αυλακώνουν ακατάπαυστα με το ανάλαφρο πέταγμά τους τον ουράνιο χώρο της χαράδρας και της χαρίζουν έτσι ξεχωριστή μεγαλοπρέπεια και συναρπαστικό θέαμα.

Πλούσιες πηγές με κρυστάλλινα νερά αναβλύζουν από παντού, αριστερά και δεξιά στις πλαγιές της χαράδρας. Υπάρχουν τρία οροπέδια που μπορεί κανείς να πάει είτε με όχημα είτε με τα πόδια (πεζοπορία). Το ένα είναι της Γκρόπας, το δεύτερο του Μπέη και το τρίτο του Καρβασαρά, που μπορεί να δει κανείς όλο το θεσσαλικό κάμπο . Αποτελείται από τους οικισμούς Άνω, Κάτω, Μέση Παλαιοκαρυά και Τσιμπιδέϊκα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία. Η τοξωτή γέφυρα της Παλαιοκαρυάς, το φράγμα του Πορταϊκού στην Κάτω Παλαιοκαρυά, το δάσος της Κατούνας, κατάφυτο με έλατα και βαλανιδιές, και οι κορυφές Γκρόπα και Καράβα, στολίζουν το τοπίο της περιοχής με ιδιαίτερη ομορφιά. Στο δάσος της Κατούνας εμφανίζονται αρκούδες με τα μεγάλα χιόνια του χειμώνα, ενώ στη Μέση Παλαιοκαρυά υπάρχει το σπήλαιο Αέρα με υπόγεια νερά.

Η Παλαιοκαρυά, κατά την παράδοση, δημιουργήθηκε από τον κλεφταρματολό Κουτσοδαίμονα, πρωτοπαλίκαρο του Στουρνάρα, που αποσκίρτησε και κατέλαβε την περιοχή. Αναδείχθηκε νικητής της μάχης με το Στουρνάρα για τον έλεγχο του αρματολικίου του Ασπροποτάμου και διατήρησε την κυριαρχία του χωριού. Γόνος της Παλαιοκαρυάς είναι ο ποιητής Καλαπανίδας. Το ποίημά του “Το Χωριό μας” βρίσκεται στο Αναγνωστικό της Β’ Δημοτικού. Στο χωριό υπάρχει ιδιωτική συλλογή με εκθέματα από τον 18ο αιώνα. Ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες των Αγ. Νικολάου και Αγ. Παρασκευής. Στο πανηγύρι του Αγ. Νικολάου προσφέρεται κριθαράκι με κρέας το βράδυ της παραμονής. Την επόμενη μέρα ακολουθεί Θ. Λειτουργία, γλέντι και χορός μετά την απόλυση. Στις 6 Αυγούστου πραγματοποιείται η Γιορτή Πέστροφας όπου η πέστροφα έχει την τιμητική της, καθώς τηγανίζεται επί τόπου και σερβίρεται στους επισκέπτες ζεστή και τραγανή.

Πετροχώρι

Έξι χλμ. ανατολικά των Στουρναραίικων, σε υψόμετρο 650μ., ανάμεσα στα ελατοδάση της Μπουζιάρας και του Μπάλαρου και κάτω από τις κορυφές του Ψηλού (1.500μ.) και του Προφήτη Ηλία (1.010μ.), συναντούμε το Πετροχώρι, μικρή κοινότητα γεωργοκτηνοτρόφων. Έχει πληθυσμό 83 κατοίκους και απέχει 31 χλμ. από τα Τρίκαλα. Μέχρι το 1912 ονομαζόταν Βίτσαινα και μέχρι το 1928, γραφόταν και ονομαζόταν Βύτσενα ή Βούτσενα.

Το δάσος του Μπάλαρου, απ’ όπου φαίνονται η λίμνη του Πλαστήρα και τα Τρίκαλα, κυλούν τα νερά της πηγής και του χειμάρρου με το ίδιο όνομα, αλλά και του καταρράκτη Κληρονόμια ή Πουριά. Κοντά στο χωριό ρέει ο παραπόταμος του Πορταϊκού Πετροχωρίτης και βρίσκονται οι πηγές Πλατανάκι και Μουτσιαροπούλα. Το όνομα της τοποθεσίας Λώλου – Μαντρί διασώζει το όνομα του Γιώργου Λώλου, πρωτοπαλίκαρου του Στουρνάρη. Άλλο όνομα γύρω από το οποίο πλέχτηκαν ιστορίες είναι του αρχικλέφτη Θεμιστοκλή Τζήμα ή Γκούλια. Στο χωριό ασκούνται τα επαγγέλματα του κυρατζή και του ξυλογλύπτη. Λειτουργούν ακόμη αποστακτήρια και ο μύλος «του Βλασιώτη» και διατηρείται το παλιό πέτρινο σπίτι «Χάνι Μπέκου». Μισή ώρα με τα πόδια από το χωριό βρίσκονται τα ερείπια αρχαίας οχύρωσης αποτελούμενης από δύο μέρη, το Πάνω και το Κάτω Κάστρο που επικοινωνούν μεταξύ τους με υπόγεια σήραγγα.

Το Πετροχώρι πανηγυρίζει δύο φορές το χρόνο με λαϊκό γλέντι και καζανιές που ακολουθούν τις θρησκευτικές εκδηλώσεις. Στις 8 Σεπτεμβρίου στην εκκλησία της Παναγίας Φανερωμένης και στις 20 Ιουλίου στο εξωκλήσι του Προφήτη Ηλία (4 χλμ. έξω από το χωριό). Στο δρόμο προς τον Προφήτη Ηλία βλέπει κανείς παλιά αλωνιστήρια.

Πύλη

Η πόλη της Πύλης βρίσκεται νοτιοδυτικά της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων, σε απόσταση 14 χλμ. από την πόλη των Τρικάλων. Είναι ο μεγαλύτερος πληθυσμιακά οικισμός του Δήμου Πύλης (1.792 κάτοικοι), για τον οποίο αποτελεί και την έδρα.

Γεωμορφικά απλώνεται σε υψόμετρο 233μ. και αποτελεί το πέρασμα προς τις ορεινές περιοχές της Πίνδου. Τα δύο αντικριστά βουνά: Κόζιακας και Ίταμος, που διαχωρίζονται από τον Πορταϊκό ποταμό, σχηματίζουν μία φυσική μεγαλόπρεπη Πύλη. Η Πύλη είναι χτισμένη στις όχθες του ποταμού Πορταϊκού, ο οποίος και χωρίζει την κωμόπολη από τον οικισμό της Πόρτας Παναγιάς.

Το ιστορικό πέρασμα της Πύλης ήταν πάντα στρατηγικής σημασίας, ιδιαίτερα κατά τη Βυζαντινή εποχή και κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η Πύλη παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον επισκέπτη, γιατί βρίσκεται στο κέντρο σπουδαίων βυζαντινών και μεταβυζαντινών μνημείων.

Με πλούσια βλάστηση, σπάνια χλωρίδα και πανίδα και τρεχούμενα νερά, η Πύλη ή ΠΟΡΤΑ ΠΑΖΑΡ όπως ονομαζόταν παλιότερα, κάνει τους ταξιδιώτες να αισθάνονται ότι αποτελούν μέρος της φύσης.

Στη θέση του οικισμού Πόρτα-Παναγιά υπήρχε η βυζαντινή πόλη Μεγάλαι Πύλαι ή Μεγάλη Πόρτα, η οποία και διαλύθηκε στα χρόνια της Τουρκοκρατίας. Μετά από αυτό, στη θέση της σημερινής Πύλης αναπτύχθηκε ένας νεότερος οικισμός, η Πόρτα Άγιος Νικόλαος ή Πόρτα Παζάρ. Η Πύλη υπήρξε πολλές φορές πεδίο σοβαρών μαχών εξαιτίας της θέσης της. Καταστράφηκε επανειλημμένα από τους κατακτητές. Τελευταία φορά πυρπολήθηκε από τα ιταλικά στρατεύματα την 8η Ιουνίου 1943.

 

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟΙ ΧΩΡΟΙ – ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ κηρυγμένα στο Διαρκή Κατάλογο του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού

Τοξωτή Γέφυρα επί του Πορταϊκού ποταμού (Καμάρα ή Αγίου Βησσαρίωνα)
Το σήμα κατατεθέν της πόλης της Πύλης. Αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα της Περιφερειακής Ενότητας Τρικάλων και τουριστικός προορισμός. Βρίσκεται 1 χλμ. περίπου δυτικά της Πύλης και έχει κτιστεί το 1514 από τον Άγιο Βησσαρίωνα. Η γέφυρα αυτή ήταν η μοναδική ως το 1936, που συνέδεε τη θεσσαλική πεδιάδα με την πλαγιά της Πίνδου. Είναι μονότοξη με ημικυκλικό τόξο, με μήκος 65,67μ., πλάτος 2,10μ. και μέγιστο ύψος 28,99μ. κατασκευασμένη με πέτρα της περιοχής, ψαμμιτικής και ασβεστολιθικής σύστασης.

Ο Βυζαντινός Ναός της Πόρτας Παναγιάς (Παναγία Μεγάλων Πυλών)
Στην όχθη του Πορταϊκού ποταμού, στον οικισμό της Πόρτα Παναγιάς, βρίσκεται ο ναός της Πόρτα Παναγιάς, άλλοτε καθολικό σταυροπηγιακής μονής. Η μονή που ήταν αφιερωμένη στο όνομα της Ακαταμαχήτου Θεοτόκου, ιδρύθηκε το 1283 από το σεβαστοκράτορα Ιωάννη Άγγελο Κομνηνό Δούκα, νόθο γιο του δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Β’ Δούκα, και διαλύθηκε στη διάρκεια της Τουρκοκρατίας. Πρόκειται για έναν από τους τρεις συνολικά σταυρεπίστεγους ναούς στο θεσσαλικό χώρο και τον μοναδικό Πανελλαδικά για την Θέση των Εικόνων του Χριστού και της Υπέρ Αγίας Θεοτόκου οι οποίες είναι τοποθετημένες εκατέρωθεν της Κύριας Πύλης σε αντίστροφη θέση από αυτή της Ορθόδοξης Χριστιανικής Διάταξης ( ο Χριστός βρίσκεται αριστερά και η Παναγία δεξιά ) ενώ ισχύει το αντίστροφο, αποκαλώντας την έτσι και ως μοναδική Δεξιοκρατούσα Παναγία στον Ελλαδικό Χώρο. Το καθολικό, που είναι σύγχρονο, με την αρχική φάση της μονής, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, αποτελεί το μοναδικό σωζόμενο κτίσμα της. Το 1843 πέρασε στη δικαιοδοσία της γειτονικής μονής Δουσίκου, ενώ παράλληλα εξακολουθούσε να λειτουργεί ως ενοριακός ναός των κατοίκων του χωριού της Πόρτα Παναγιάς. O εξωνάρθηκας ανήκει στον τύπο του οκταγωνικού εγγεγραμμένου, με γωνιακές ημικυκλικές κόγχες και ισόπλευρο τρούλο. Στο τέμπλο υφίστανται ψηφιδωτές εικόνες του Xριστού και της Παναγίας (1283 – 1289). Οι τοιχογραφίες του εξωνάρθηκα χρονολογούνται στον 17ο αιώνα. Εορτάζει στις 23 Αυγούστου.

Ο Μύλος στο Μπληγόρι, ιδιοκτησίας κληρονόμων Χρήστου Μπουρνάζου
O Mύλος, σύμφωνα με την “ομολογία” του κώδικα της Ιεράς Mονής Δουσίκου, κτίσθηκε αρχικώς το 1665 από τον Ιωάννη Διάκο, και στη συνέχεια τον αφιέρωσε στη Mονή. Το 1935, το μοναστήρι τον πούλησε στους Ευθύμιο και Νικόλαο Χαντζιάρα. Λειτούργησε έως το 1970 από το Χρήστο Μπουρνάζο. Σήμερα, λειτουργεί ως μουσείο Υδροκίνησης.

Λείψανα τείχους αρχαίου οχυρού Αθήναιον
Από τα πλέον γνωστά οχυρά στον ελλαδικό χώρο, το Αθήναιον του Ιτάμου. Κατασκευασμένο από λαξευμένους ορθογώνιους ογκόλιθους των αρχαίων ελληνικών χρόνων, αποσκοπούσε στην φρούρηση των οδικών περασμάτων και στην προστασία των αρχαίων οικισμών που υπήρχαν στην περιοχή.

Οικία Τζιουβάρα
Παλιό αρχοντόσπιτο της Πύλης, χτισμένο στις αρχές του 1900. Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο γιατί αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής, όπως αυτή διαμορφώθηκε στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα στη δυτική Θεσσαλία και είναι απαραίτητο για τη μελέτη της ιστορίας της αρχιτεκτονικής.

 

ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΑ ΜΝΗΜΕΙΑ

Η Μονή της Θεοτόκου Γκούρας
Το μοναστήρι είναι χτισμένο στο βουνό Ίταμος, σε υψόμετρο 640μ., και απέχει 3 χλμ. από την Πύλη. Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και πήρε το όνομα Γκούρα από παρακείμενη φυσική πηγή με άφθονο νερό. Το μοναστήρι ιδρύθηκε το 1743 από τον Ηγούμενο Κοσμά, τον οπλαρχηγό Δημάκη και το λαό της Πύλης. Λόγω της φυσικής του θέσης αποτέλεσε ορμητήριο και καταφύγιο αγωνιστών του έθνους γι’αυτό πολλές φορές υπέστη καταστροφές. Το 1770  λεηλατήθηκε από τους Τούρκους, το 1823 κάηκε και το 1854 καταστράφηκε ξανά. Το 1864 ανακατασκευάστηκε μόνο για να αναφλεγεί και πάλι στις 11 Μαΐου 1878 από τους Τούρκους, επειδή χρησιμοποιήθηκε ως αντάρτικο οχυρό κατά τη σύντομη ελληνική εξέγερση στη Θεσσαλία. Χτίστηκε και πάλι το 1893 από τον Ηγούμενο Μελέτιο Καρανίκα. Το 1943 βομβαρδίστηκε και κάηκε από τους Γερμανούς και το 1960 η εκκλησία κατέρρευσε. Τη δεκαετία του 1960 το μοναστήρι μετατράπηκε σε γυναικείο Από το 1979 μέχρι το 2000 υπό την επίβλεψη της μακαριστής γερόντισσας Θεοδότης το μοναστήρι γνώρισε άνθηση και ανοικοδομήθηκε. Το σημερινό καθολικό κτίστηκε το 1991 και γιορτάζει στις 15 Αυγούστου.  Σήμερα είναι ένα μικρό και γραφικό μοναστήρι απ΄όπου μπορεί να δει κανείς τον κάμπο των Τρικάλων και τα απέναντι βουνά των Αντιχασίων.

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου
Ο Ιερός Ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στη μικρή πλατεία της συνοικίας Μεσοχώρι της Πύλης. Είναι σταυρεπίστεγος με τρούλο και με υπερυψωμένο το μεσαίο κλίτος. Από την κτητορική επιγραφή βγαίνει το συμπέρασμα ότι εκεί υπήρχε μια παλιότερη εκκλησία η οποία καταστράφηκε, για να χτιστεί στη θέση της η υπάρχουσα στις 18 Μαρτίου 1866. Η ανοικοδόμησή της έγινε με τη συνδρομή των κατοίκων του χωριού των Μεγάλων Πυλών. Την εποχή που κτίστηκε ο ναός, μητροπολίτης Τρίκκης ήταν ο Μελέτιος και ιερέας του χωριού αναφέρεται ο παπα – Γιώργης Βελέντζας.  Κατασκευάστηκε εξ ολοκλήρου από πέτρα, όπως και το καμπαναριό. Πρόκειται για κομψό από αρχιτεκτονικής άποψης οικοδόμημα, παρότι στα μέσα του περασμένου αιώνα οι τοίχοι του ναού επικαλύφθηκαν με ασβεστοκονίαμα και έτσι χάθηκε ένα μέρος της αισθητικής του εικόνας. Σήμερα ανακαινίζεται ολικά με σκοπό να αποκτήσει ο ναός του Αγίου Νικολάου την παραδοσιακή αρχιτεκτονική του ομορφιά. Ο Άγιος Νικόλαος είναι πολιούχος της Πύλης.

 

ΓΕΦΥΡΙΑ

Επί του Πορταϊκού ποταμού, στο ύψος της Πύλης, υπάρχουν, κοντά η μία στην άλλη, έξι γέφυρες διαφορετικών εποχών (1514 έως 2014) και διαφορετικής τεχνικής. Η Κοιλάδα του Πορταϊκού ποταμού μπορεί να χαρακτηριστεί και “Μουσείο” Γεφυροποιίας. Όλα τα γεφύρια συνθέτουν το “Πάρκο των Γεφυριών” της Πύλης.

Η Γέφυρα Κονδύλη
Οι ανάγκες της εποχής οδήγησαν στην κατασκευή γέφυρας για την αμαξιτή σύνδεση των Τρικάλων με τα ορεινά χωριά.  Η ονόμασία της, Γέφυρα Κονδύλη, προέρχεται από τον στρατιωτικό και πολιτικό Γεώργιο Κονδύλη. Η κατασκευή της άρχισε το Νοέμβριο του 1934 και τελείωσε τον Ιούνιο του 1936 με πολιτικό μηχανικό τον γνωστό τότε Γιώργο Κινάτο, που επιμελήθηκε και άλλες γέφυρες σκυροδέματος της χώρας. Η γέφυρα αυτή, που μοιάζει με σαΐτα, έχει μήκος 49,35μ., πλάτος 6,65μ. και ύψος 22μ., κατασκευασμένη από οπλισμένο σκυρόδεμα. Στις 9 Ιουνίου 1943, οι αντάρτες, για να παρεμποδίσουν τα μηχανοκίνητα κατοχικά στρατεύματα, ανατίναξαν το αριστερό της βάθρο. Η γέφυρα έπεσε από την μια πλευρά στην κοίτη του ποταμού, αλλά το κατάστρωμά της από σκυρόδεμα δεν έσπασε. Οι διαδικασίες αναστήλωσης της αρχικής γέφυρας ξεκίνησαν τελικά τον Απρίλιο του 1956, μια δεκαετία αργότερα. Το πεσμένο κατάστρωμα σηκώθηκε στη θέση του με την βοήθεια μηχανημάτων και το βάθρο του φτιάχτηκε εκ νέου. Από τότε μέχρι σήμερα η γέφυρα Κονδύλη χρησιμοποιείται κανονικά στην οδική κυκλοφορία.

Η Γέφυρα Γκίκα
Η γέφυρα Γκίκα συνέδεε για 50 και πλέον χρόνια την Πύλη με τα γειτονικά χωριά στους πρόποδες του βουνού Κόζιακα. Κατασκευάστηκε το 1961, έχει μήκος 166,4μ. και είναι κατασκευασμένη με οπλισμένο σκυρόδεμα. Σήμερα έχει μετατραπεί σε πεζογέφυρα. Δυστυχώς το βράδυ της Τετάρτης 6 Σεπτεμβρίου 2023 έπεσε ένα τμήμα της γέφυρας λόγω της κακοκαιρίας Daniel  που έπληξε την περιοχή της Πύλης και της Θεσσαλίας ευρύτερα.

Η Κρεμαστή Πεζογέφυρα “Αθανασίου Δερβέναγα”
Κατασκευάστηκε το 1981 για την εξυπηρέτηση των κατοίκων του οικισμού της Πόρτας Παναγιάς και των επισκεπτών της ομώνυμης βυζαντινής εκκλησίας. Έχει μήκος 130,3μ, και στηρίζεται σε δύο πυλώνες ύψους 14μ. Το πλάτος της είναι 2 μ. και το ύψος από την κοίτη του ποταμού 7μ.. Είναι κατασκευασμένη με οπλισμένο σκυρόδεμα και καλώδια αναρτήρες. Η ανάρτηση του καταστρώματος γίνεται με ευθύγραμμα προτεταμένα καλώδια και είναι η πρώτη γέφυρα στην Ελλάδα που κατασκευάστηκε με αυτή την τεχνική.

Η Γέφυρα Δημαρχείου
Κατασκευάστηκε το 1997 πίσω από το Δημαρχείο Πύλης στην ευρεία κοίτη του Πορταϊκού ποταμού. Έχει μήκος 68,85μ. και είναι κατασκευασμένη από οπλισμένο και προεντεταμένο σκυρόδεμα. Σήμερα συνδέει τη Νέα Εθνική Οδό Τρικάλων Άρτας με την παλιά Εθνική Οδό Τρικάλων Άρτας.

Η Νέα Οδογέφυρα Πύλης
Κατασκευάστηκε το 2014 με σκοπό να “αντικαταστήσει” τη γέφυρα Γκίκα, λόγω της αυξημένης κυκλοφορίας οχημάτων και της ανάγκης για ασφαλείς μετακινήσεις προς τα χωριά που βρίσκονται στα ριζά του βουνού Κόζιακα. Έχει μήκος 210μ. και πλάτος 12μ.

 

ΒΡΥΣΕΣ

Η Λιθόκτιστη βρύση της Πόρτας Παναγιάς: Κατασκευασμένη επί τουρκοκρατίας.
Η βρύση στην Πλατεία Πλάτανος: Ανακαινισμένη. Στη θέση αυτής υπήρχε παλαιότερη κατασκευασμένη και αυτή επί τουρκοκρατίας.
Η Βρωμόβρυση: Κατασκευασμένη το 1964 από τη Δασική Υπηρεσία, στο δρόμο για το μοναστήρι της Γκούρας.
Θολωτή βρύση: Στη συνοικία Περιβόλι της Πύλης, κατασκευασμένη το 1980.
ΜΝΗΜΕΙΑ

Μνημείο Εθνικής Αντίστασης
Στην Πλατεία Δημαρχείου. Δημιουργήθηκε το 2009 για να τιμηθεί η Εθνική Αντίσταση και η ιστορική “Μάχη της Πόρτας”, που έλαβε χώρα στις 8 και 9 Ιουνίου 1943, κατά των Ιταλικών δυνάμεων κατοχής. Το διήμερο αυτό τελούνται από το Δήμο Πύλης διήμερες εκδηλώσεις τιμής και μνήμης για τη “Μάχη της Πόρτας”.

Μνημείο Πεσόντων στους πολέμους
Στοn προαύλιο χώρο του ΤΕΕ Πύλης. Ανεγέρθηκε το 1957 για να τιμηθεί η μνήμη αυτών που έπεσαν στους πολέμους του 1919-22 και 1940-42 και καταγόντουσαν από την Πύλη.

Πέρασμα
Στον κυκλικό κόμβο, στην είσοδο της Πύλης. Δημιουργήθηκε το 2020 και αναπαριστά την τοξωτή γέφυρα, σήμα κατατεθέν της Πύλης, το οποίο στην μπροστινή, ανατολική του όψη, φιλοξενεί την εικόνα της Παναγίας, με το Χριστό στην αγκαλιά της.

 

ΦΥΣΗ

Αναρρίχηση
Η Πύλη διαθέτει αυτή τη στιγμή τρία αξιόλογα αναρριχητικά πεδία, με άμεση προσβασιμότητα

1. Αναρριχητικό πεδίο Α’ Πύλης

Βρίσκεται στην είσοδο του οικισμού της Πόρτας Παναγιάς, πλησίον της Κρεμαστής Πεζογέφυρας. Ανοίχτηκε το 1994, έχει 41 διαδρομές και εύρος δυσκολίας 4a+ – 7c+.

2. Αναρριχητικό πεδίο Β’ Πύλης

Βρίσκεται στην Τοξωτή γέφυρα Πύλης, από την πλευρά του Κόζιακα. Έχει ανοιχτεί το 1996, διαθέτει 15 διαδρομές και εύρος δυσκολίας 7c- έως 8a+.

3. Αναρριχητικό πεδίο Μικρό Φαράγγι

Βρίσκεται διακόσια μέτρα μετά τη γέφυρα Κονδύλη. Είναι γνωστό από 1998, αλλά ανοίχτηκε το 2003 με 5 επιμέρους αναρριχητικά πεδία. Διαθέτει 65 διαδρομές και εύρος δυσκολίας 6a+ – 8b+, αποτελώντας ένα σημαντικό προορισμό για τους λάτρεις του είδους.

Μονοπάτια και Περιπατητικές Διαδρομές – Πεζοπορία
Η Πύλη είναι το κατάλληλο μέρος για τους λάτρεις της πεζοπορίας. Τα δυο αντικριστά βουνά, ο Κόζιακας και ο Ίταμος, σε συνδυασμό με τον Πορταϊκό ποταμό, δημιουργούν αξεπέραστες συγκινήσεις σ’ αυτούς που θα επιχειρήσουν να περιπλανηθούν περπατώντας εκεί.

Βλαχόστρατα
Μονοπάτι που ξεκινάει από τον οικισμό της «Πόρτας Παναγιάς», περνάει από την Τοξωτή Γέφυρα της Πύλης και συνεχίζει, αφήνοντας στα δεξιά του το αναρριχητικό πεδίο Μικρό Φαράγγι, έως την Κοινότητα Κοτρωνίου και το Οροπέδιο Κρανιάς. Μία περιπατητική διαδρομή που συνδυάζει το υγρό στοιχείο, καθώς μεγάλο τμήμα της περνάει από τις όχθες του Πορταϊκού Ποταμού.

2. Δίκτυο Μονοπατιών Ιτάμου

Σηματοδοτημένο μονοπάτι Α32 Ιτάμου Α’ διαδρομή
Μονοπάτι που ξεκινάει από την Πλατεία Πλάτανος και τερματίζει στο αρχαίο οχυρό Αθήναιον.

Σηματοδοτημένο μονοπάτι Α32 Ιτάμου Β διαδρομή
Ξεκινάει από την Πλατεία Πλάτανος και τερματίζει στον Προφήτη Ηλία του Ιτάμου.

Σηματοδοτημένο μονοπάτι Α33 Ιτάμου
Μονοπάτι που ξεκινάει απέναντι από την Τοξωτή Γέφυρα Πύλης και τερματίζει στο αρχαίο οχυρό Αθήναιον.

3. Παραλίες

Ο Πορταϊκός ποταμός στη θέση Πουρί, ανάμεσα στην Τοξωτή Γέφυρα και τη Γέφυρα Κονδύλη δημιουργεί μια καταπληκτική μικρή παραλία, που χαρίζει το καλοκαίρι, δροσιά στους επισκέπτες. Επίσης, στο “Πουρί” έχει γίνει μια μικρή ανάπλαση, από φυσιολάτρες, που δεν εγκατέλειψαν ποτέ τις παλιές τους συνήθειες, με κατασκευή απλού βατήρα αλλά και τραπεζάκια και παγκάκια, με ιδιαίτερα φυσικό ύφος, απόλυτα εναρμονισμένα με το γενικότερο τοπίο.

Ροπωτό

Έντεκα χλμ. νοτίως της Πύλης και 31 χλμ. από τα Τρίκαλα, στις βουνοπλαγιές της Καραβούλας σε υψόμετρο 750μ. απλώνεται το Ροπωτό που αποτελείται από επτά οικισμούς: τον κεντρικό, του Τσεκούρα, της Παναγιάς, την Πολυθέα (Μούσια), τον Άγιο Ιωάννη, τον Άγιο Δημήτριο και τις Λογγιές. Οι 255 κάτοικοί του είναι κατά κύριο λόγο δενδροκαλλιεργητές και γεωργοκτηνοτρόφοι. Δεξιά και αριστερά του κεντρικού οικισμού απλώνονται 3.500 στρέμματα καστανοδάσους, όπου ζουν αγριογούρουνα, λύκοι, αλεπούδες και τσακάλια, πέρδικες και μπεκάτσες, ενώ όλη η περιοχή γύρω από το χωριό είναι κυριολεκτικά πνιγμένη στο έλατο (15.000 στρέμματα.). Την πραγματικά ειδυλλιακή εικόνα του χωριού συμπληρώνουν οι 15 πηγές που το δροσίζουν. Ανάμεσά τους η Γκούρα, οι Μουρτζιές, η Ιτιά, το Σγουρολίβαδο και η Κορομηλιά, και οι παραποτάμοι του Πορταϊκού, Ροπωτιανός και Παλικαριάς. Ανεβαίνοντας στην περίφημη κορυφή της Καράβας (1618μ.), απολαμβάνει κανείς μια καταπληκτική εικόνα του θεσσαλικού κάμπου. Το μονοπάτι, ξεκινώντας από εκεί, οδηγεί μέσα από μια ωραιότατη διαδρομή με τα πόδια, μέχρι την Παναγία τη Σπηλιά, της Αργιθέας Καρδίτσας.

Στο χωριό σώζονται και λειτουργούν νερόμυλος, δριστέλα (που ανήκει στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη) και τέσσερα παραδοσιακά αποστακτήρια με καζάνια. Υπάρχει ακόμη τεχνίτης που κατασκευάζει κλειδοπίνακα, φτσέλες, αδράχτια και άλλα ξύλινα σκεύη και εργαλεία. Από το Πάσχα μέχρι το Σεπτέμβριο, στο Ροπωτό ζωντανεύουν οι παραδοσιακές γιορτές. Την τρίτη μέρα του Πάσχα στην εκκλησία της Αγίας Τριάδας του κεντρικού οικισμού, φωνητικό συγκρότημα αποτελούμενο από μικρά παιδιά, τραγουδά τραγούδια που τα χορεύουν όλα τα μέλη της κοινότητας, με προεξάρχοντες τους ιερείς και τον πρόεδρο. Στις 7 και 8 Μαΐου πανηγυρίζει με λαμπρότητα η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη και λαϊκό γλέντι ακολουθεί τις λατρευτικές εκδηλώσεις. Κάθε δύο χρόνια, μέσα στο δεύτερο δεκαπενθήμερο του Ιουλίου γίνεται το αντάμωμα των γερόντων στον κεντρικό οικισμό. Ο αρχαιότερος των γερόντων προσκαλεί τους υπολοίπους, αναφέροντας και αυτούς που λείπουν, και όλοι μαζί ανακηρύσσουν τον πρόεδρο της σύναξης, ο οποίος ρυθμίζει τη σειρά που οι γέροντες απαγγέλουν αυτοσχέδια ποιήματα που έχουν κατασκευάσει για την περίσταση. Το αντάμωμα κλείνει με τραγούδια που τα τραγουδούν και τα χορεύουν οι ίδιοι οι γέροντες. Στις 20 Ιουλίου πανηγυρίζεται η μνήμη του Προφήτη Ηλία στο εξωκλήσι του Αγίου. Την παραμονή μοιράζεται πατσάς και ανήμερα φαγητό από καζάνι, και το γλέντι στον κεντρικό οικισμό κρατάει δυο μέρες.

Την τελευταία Κυριακή του Ιουλίου γίνεται στη θέση “Μαντρί” με το πέτρινο καταφύγιο (όπου γίνεται και η κουρά των προβάτων την πρώτη εβδομάδα του Ιουνίου), σε υψόμετρο 1.300μ., το αντάμωμα όλων των Ροπωτιανών, με αναβίωση παλιών παραδοσιακών παιχνιδιών, χορό, ψήσιμο αρνιών και προσφορά βραστόγαλου, με αλάτι και ψωμί (τριψάνα), από τους κτηνοτρόφους. Το Δεκαπενταύγουστο γίνεται διήμερο πανηγύρι, και στις 20 Σεπτεμβρίου οι Παλαιοημερολογίτες κάτοικοι του χωριού πανηγυρίζουν τη μνήμη του Αγίου Ευσταθίου, στο συνοικισμό της Παναγίας. Γνωστή στους περιοίκους είναι η ιστορία της δολοφονίας του Τούρκου φοροεισπράκτορα Κατσίμπα, στα τέλη του 18ου αιώνα, στην τοποθεσία που έκτοτε φέρει το όνομά του, στη συνοικία του Αγίου Κωνσταντίνου.

Ιστορικό Κατολισθήσεων
Στις αρχές τις δεκαετίας του 1960 και συγκεκριμένα το έτος 1963 έπληξαν την περιοχή κατολισθήσεις οι οποίες εκδηλώθηκαν με μεγαλύτερη ένταση στον κεντρικό συνοικισμό προκαλώντας ευρείας έκτασης ζημιές σε σπίτια, δρόμους και καλλιεργημένες εκτάσεις. Μικρότερης έκτασης εδαφικές μετακινήσεις σημειώθηκαν και σε άλλες θέσεις του κοινοτικού χώρου. Ο κεντρικός οικισμός αριθμούσε τότε περί τα 100 σπίτια. Στην δεκαετία του 1970 οι κατολισθήσεις επαναλήφθηκαν προκαλώντας πρόσθετες ζημιές, πάλι στον κεντρικό οικισμό. Μεταγενέστερα, το 1979 οι κατολισθήσεις έπληξαν πάλι τον κεντρικό οικισμό με επιπτώσεις στις οικοδομές και σε άλλες κατασκευές (τσιμέντινα αυλάκια, ξερολιθιές). Το 1984, στην κοινότητα Ροπωτού αναζητήθηκε ο τρόπος επιλογής μέτρων, κυρίως τεχνικών έργων, που μπορούν να υλοποιηθούν, ώστε αφού ανασχεθούν οι κατολισθήσεις, να βελτιωθούν οι συνθήκες θεμελίωσης. Παράλληλα επιζητήθηκαν τρόποι ώστε να είναι δυνατή η ασφαλής παραμονή και η ανάπτυξη του οικισμού στην ίδια θέση. Τα επόμενα χρόνια δεν εκδηλώθηκαν εδαφικές ρωγμές, που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν εκ νέου ανησυχία μεταξύ των κατοίκων, αλλά εμφανίζονταν μικρορωγμές σε οικοδομές της περιοχής του κεντρικού οικισμού. Μετά από αίτημα της κοινότητας Ροπωτού εγκρίθηκε το 1990 πρόγραμμα γεωτεχνικής έρευνας, το οποίο περιέλαβε τη διάνοιξη δύο γεωτρήσεων μέγιστου βάθους 20.0μ. σε επιλεγμένες θέσεις του κεντρικού οικισμού. Εντός των δύο γεωτρήσεων εγκαταστάθηκαν αποκλισιόμετρα για την παρακολούθηση των εδαφικών μετακινήσεων. Παράλληλα τον Αύγουστου του 1991 διανοίχθηκαν δυο ερευνητικά ορύγματα βάθους 10.0μ. και 7.0μ., σε δύο θέσεις της περιοχής.